Psychika ludzka, psychika człowieka, psychologia zdrowia psychicznego, psychika i zdrowie.

To wynika z lêku, ¿e ten mê¿czyzna nie bêdzie dla niej doœÌ dobry, czy z zazdroœci?

Mo¿liwe, ¿e z zazdroœci, ale w dobrym tego s³owa znaczeniu. Ja na zazdroœÌ nie patrzê jakoœ negatywnie, o ile nie zamienia siê w zawiœÌ czy agresjê. Dla mnie, jako ojca, najwa¿niejszym kryterium jest: czy z tym partnerem moja córka ma dobrze? Czy jest kochana i kochaj¹ca?

Czasem im jest ze sobÂą dobrze, ale ojcu ziĂŞĂŚ siĂŞ nie podoba.

Nie musi, ale musi go szanowaÌ. I powstrzymaÌ siê od komentarzy i okazywania niechêci. Ojciec jest g³osem obecnym w sercu córki. Jeœli to g³os dezaprobaty, to wtedy psuje jej zwi¹zek. To nie musz¹ byÌ nawet teksty typu: "Aleœ sobie wybra³a!", "Co z niego za mê¿czyzna!", tylko taka negatywna nuta. Ju¿ to wystarczy, ¿eby s¹czyÌ do jej ma³¿eùstwa jad. Co innego, jeœli ojciec wie, ¿e w tym zwi¹zku jest przemoc albo jakieœ nadu¿ycie, to wtedy powinien wróciÌ do dawnej roli, wtr¹ciÌ siê i pomóc. Ja bym tak w ka¿dym razie zrobi³.

SkÂąd siĂŞ bierze ten gÂłos ojca, ktĂłry siĂŞ ma w Âśrodku?

Ze zwi¹zku, który powstaje przy narodzeniu. U dojrza³ych ludzi on bywa rozpoznany jako odrêbny, a u mniej dojrza³ych - nie. To tak, jakby mieÌ doradcê i podpowiadacza. Zdanie doradcy mogê wzi¹Ì pod uwagê, ale nie muszê. Podpowiadacz to automat. Jak jestem w nerwach, to nie wiedz¹c nawet, czy to moje, czy nie - powtarzam to bezrefleksyjnie.

Lepiej byÂłoby wiedzieĂŚ, Âże np. moje przekonanie, Âże "jestem taka krucha i sama sobie nie poradzĂŞ w Âżyciu", to gÂłos ojca?

S¹ terapie, które uœwiadamiaj¹, ¿e istnieje coœ takiego jak polifonia "ja", czyli ¿e w nas jest wiele g³osów. Nie tylko ojca, matki, lecz tak¿e ¿ony, syna, córki, nauczyciela, Polaka, feministy, ale te¿ szowinisty. I umiejêtnoœÌ prowadzenia rozmów ze wszystkimi tymi g³osami jest przydatna. To metafora, proszê nie myœleÌ, ¿e zwariowa³em.

I dobrze by byÂło, Âżeby ten gÂłos ojca jaki byÂł?

M¹dry, wra¿liwy, g³êboki, kochaj¹cy KontynuowaÌ? Taki g³os w chwilach za³amania mo¿e dawaÌ podpowiedŸ. Si³ê. Ale te¿ œwiadomoœÌ: jestem kochana. Ma³o tego, mnie siê wydaje, ¿e ten g³os jest te¿ obecny po jego œmierci. Bo to nie s¹ dos³owne cytaty p³yn¹ce z "realu", ale wyraz tej relacji, która siê ukszta³towa³a przez lata.

Bywa, Âże ten gÂłos nie jest wspierajÂący

Wtedy od nas zaleÂży, czy chcemy mu wierzyĂŚ. JeÂśli to jest gÂłos, ktĂłry mĂłwi takie osÂłabiajÂące zdania, np.: "Nie ufaj ludziom!", "MĂŞÂżczyÂźni chcÂą jednego", to wtedy warto go wydobyĂŚ na zewnÂątrz i siĂŞ zastanowiĂŚ: to jest gÂłos mojego ojca, naleÂży mu siĂŞ szacunek, ale czy on jest mi przydatny, czy zachĂŞca do rozwoju? Czy raczej mi utrudnia Âżycie, a ja go sÂłucham z lojalnoÂści?

Co taki gÂłos moÂże utrudniaĂŚ?

Na przykÂład widzenie tego, jaka jestem. Bo ojciec mĂłwiÂł, Âże do niczego siĂŞ nie nadajĂŞ. Albo to, jak widzĂŞ swojego partnera, do ktĂłrego ojciec miaÂł ciÂągÂłe pretensje. Czy ja dalej chcĂŞ ÂżyĂŚ z tymi pretensjami? Czy mogĂŞ je zobaczyĂŚ jako nie swoje i odrzuciĂŚ?

A co, jeÂśli cĂłrka wychowuje siĂŞ bez ojca? Kiedy tego gÂłosu brakuje?

MoÂże jej brakowaĂŚ poczucia bezpieczeĂąstwa. Bo tu nie chodzi tylko o to, Âże jej brakuje ojca, ale Âże jej matka nie ma mĂŞÂżczyzny, nie ma wsparcia. I wtedy niechcÂący moÂże ze swojej cĂłrki robiĂŚ swojego rodzica albo wÂłaÂśnie - partnera. Wtedy to dziecko traci dzieciĂąstwo, bo to jest tak, jakby komuÂś, kto ma rozmiar stopy 32, wÂłoÂżyĂŚ buty w rozmiarze 42 i kazaĂŚ w nich chodziĂŚ. Nie poradzi sobie: bĂŞdzie siĂŞ potykaĂŚ, przewracaĂŚ, te buty bĂŞdÂą mu spadaÂły.

Kiedy dziewczynce brakuje tego "pierwszego mĂŞÂżczyzny", jak ona potem wchodzi w relacje z innymi?

Na ogó³ szuka w bliskim otoczeniu kogoœ, kto tak¹ funkcjê ojca bis mo¿e pe³niÌ: wujek, starszy brat, dziadek czy nowy partner matki.

A jeÂśli kogoÂś takiego nie ma?

To wtedy zwykle, niestety nie zawsze, matka bierze na siebie tĂŞ rolĂŞ. RolĂŞ osoby, ktĂłra mĂłwi, co dobre, co zÂłe, jeÂśli mamy siĂŞ trzymaĂŚ tego kulturowego wzorca.

Z czym kobiety wychowane bez ojcĂłw mogÂą mieĂŚ kÂłopot w przyszÂłoÂści?

PowtarzajÂącym siĂŞ schematem, na poziomie nieÂświadomym, jest przekonanie, a ja bym to nazwaÂł nawet uprzedzeniem, Âże jeÂśli bĂŞdĂŞ blisko kogoÂś, to on odejdzie. Bo jeÂśli mam takie doÂświadczenie, Âże bliscy znikajÂą z mojego Âżycia, to we mnie jest lĂŞk, Âże tak bĂŞdzie za kaÂżdym razem. To destruktywne i nad tym siĂŞ pracuje w terapii.

A jeÂśli ojciec fizycznie jest, ale psychicznie go nie ma - bo jest pracoholikiem albo pije?

Widzê tak¹ scenê: on na kanapie, w prawej rêce pilot, w lewej piwo, a córka próbuje mu siê wdrapaÌ na kolana, zainteresowaÌ go sob¹, a przede wszystkim zas³oniÌ mu ekran. Co ojciec z tym zrobi? Wiele bêdzie zale¿a³o od tego, na ile go ten alkohol rozczula, a na ile sprawia, ¿e on siê robi agresywny; jak zareaguje na to matka: czy pójdzie w tym czasie czytaÌ ksi¹¿kê, czy umówi siê z kole¿ankami, czy bêdzie krzyczeÌ na córkê, ¿eby ojcu nie przeszkadza³a? Jednym s³owem: czy ona jakoœ tê dziurê za³ata?

Jak ona tĂŞ dziurĂŞ moÂże zaÂłataĂŚ?

Ja bym chyba sugerowaÂł, Âżeby sprawdziÂła, o ktĂłrej siĂŞ koĂączy mecz, i wynegocjowaÂła z mĂŞÂżem, Âże po meczu wyjdÂą wszyscy razem na spacer. Bo moÂżliwe, Âże on siĂŞ czuje strasznie winny, Âże ten mecz oglÂąda, a poczucie winy z reguÂły prowadzi do wÂściekÂłoÂści i destrukcji, wiĂŞc dobrze by byÂło, Âżeby Âżona go najpierw z tego oglÂądania meczu "rozgrzeszyÂła". "Kochaj i rĂłb, co chcesz", mĂłwiÂąc za ÂświĂŞtym Augustynem. To bardzo dobra reguÂła teÂż dla Âżycia rodzinnego, nie tylko w relacji z Bogiem.